Dùng thuốc Coticoid dạng hít khi nào? Có những tác dụng phụ nào? Cần lưu ý gì khi sử dụng? Hãy theo dõi ngay bài viết sau đây.
Trong dự phòng hen, viêm mũi dị ứng, người ta thường dùng corticoid dạng hít như futicason, beclomethason, budesonid… .. Khi dùng dạng hít, thuốc có tác dụng tại chỗ rất mạnh làm giảm kích thích ở mũi, phế quản, tiểu phế quản nên giảm co thắt, giảm viêm, giảm tiết dịch,làm thông đường hô hấp. Thuốc không gây độc toàn thân nhưng khi dùng vẫn cần thận trọng…
Dạng hít qua miệng, dạng khídung (phun sương) qua mũi thường hay được sử dụng. Phần lớn người bệnh bắt đầu dùng corticoid khi còn nhẹ hoặc đã dùng thuốc giãn phế quản hít (sal-bu-ta-mol,ter-bu-ta-lin) không đáp ứng, hay khi đã nặng, lệ thuộc vào cor-ti-coid uống. Dùng corticoid dạng hít thì sẽ giảm số lần lên cơn hen nặng hoặc không còn lên cơn hen, đồng thời giảm được liều hay ngừng hẳn thuốc giãn phế quản hít, cor-ti-coid uống trước đó. Khi dùng corticoid dạng hít thay cho cor-ti-coid uống, cần phải giảm liều dần dần chứ không được ngừng ngay cor-ti-coid uống để tránh tình trạng suy thượng thận cấp.
Ngay sau khi dùng corticoid dạng hít có thể có phản ứng nghịch thường tức thời kích thích phế quản, gây co thắt, khó thở.Lúc đó, phải điều trị ngay bằng thuốc giãn phế quản. Thông thường, phải dùng thuốc giãn phế quản hít (sal-bu-ta-mol, ter-bu-ta-lin) trước vài phút, rồi mới dùng cor-ti-coid hít nhằm tránh phản ứng nghịch thường tức thời này, đồng thời làm thông phế quản, nâng hiệu suất cor-ti-coid hít (hít nhiều vào phổi).
Sự cải thiện tình trạng hen phế quản thể hiện ở chỗ giảm tính tăng phản ứng của phế quản, xảy ra sau khi dùng corticoid dạng hít trong vòng 24 giờ, tuy nhiên hiệu lực chỉ thể hiện đầy đủ sau một thời gian nhất định (với flu-ti-ca-son sau 1-2 tuần, với bu-de-so-nid sau 3-7 ngày, với bec-lo-ma-tha-son sau 10-14 ngày). Cần dùng đúng liều, đều đặn hàng ngày ngay cả:
khi không có dấu hiệu lâm sàng hen
Sau khi dùng dài ngày corticoid dạng hít, khi ngừng thuốc, tính năng kích thích phế quản có thể quay trở lại, gây co thắt phế quản, làm bệnh nặng thêm.Do vậy không được ngừng corticoid đột ngột. Thận trọng dùng các thuốc này với trẻ em, riêng flu-ti-ca-tison không dùng cho trẻ dưới 4 tuổi.
corticoid dạng hít Trong trị viêm mũi dị ứng
Hay dùng dạng xịt trực tiếp hoặc khí dung (phun sương) vào niêm mạc mũi. corticoid dạng hít có tác dụng trong vòng 24giờ, song hiệu lực chỉ đầy đủ sau một thời gian (chẳng hạn với flu-ti-ca-son cần2-4 ngày). Cần dùng đều đặn theo khoảng cách nhất định giữa các lần dùng (ví dụvới flu-ti-ca-son có thể dùng mỗi ngày 2 lần, vào lúc 8 giờ sáng và 8 giờ tối, về sau có thể duy trì mỗi ngày 1 lần).
Để thuốc sớm có hiệu quả lâm sàng,lúc khởi đầu có thể dùng corticoid phối hợp với các thuốc kháng his-ta-min,giãn phế quản, cor-ti-coid uống, sau đó ngừng các thuốc phối hợp này và duy trì bằng cor-ti-coid hít.
Không dùng corticoid dạng hít trị viêm mũi dị ứng cho trẻ dưới 12 tuổi, riêng với beclomethason không dùng cho trẻ dưới 6 tuổi, thận trọng với bệnh lao tiềm ẩn (thuốc ức chế miễn dịch làm lao nặngthêm). corticoid dạng hít cũng ức chế việc lành vết thương nên chỉ được dùng khi các tổn thương đường hô hấp (xây xước, rách, phẫu thuật) đã hồi phục.
Dùng corticoid dạng hít thế nào cho an toàn
Trong hen phế quản mạn tính, chia thành 5 bậc: bậc 1 (dùng chủ vận beta-2 ngắn hít); bậc 2 (dùngcorticoid dạng hít liều trung bình thường xuyên+chủ vận beta-2 ngắn hít khi cần); bậc 3 và 4 (dùng corticoid dạng hít liều cao thường xuyên+chủ vận beta-2 dài hít); bậc 5 (dùng cor-ti-coid hít liều cao thường xuyên+chủ vận be-ta-2 dài hít+cor-ti-coid uống).Tùy theo bậc, thầy thuốc sẽ điều chỉnh sự phối hợp và liều. Sau 3-6 tháng,xác định lại bậc, thường có sự giảm các thuốc phối hợp, giảm liều. Người bệnh không nên tự ý định liều, thay đổi liều theo cảm tính.
Trong viêm mũi dị ứng, thay đổi liều dùng tùy loại thuốc. Người bệnh cần được hướng dẫn, dùng đúng kỹ thuật mới đảm bảo liều đưa vào tại chỗ ổn định, có hiệu quả.
Dùng dạng hít lâu dài có thể bị gây bội nhiễm nấm can-dia (ở mũi, miệng). Cần súc (miệng, họng) thật sạch sau khi hít hay dùng buồng hít để thuốc không đọng ở miệng, mũi. Không làm dây corticoid dạng hít vào mắt vì sẽ làm tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể.
Ngoài ra thuốc có thể gây đau đầu, viêm họng, kích ứng mũi, hắt hơi, ho, buồn nôn, nôn, chảy máu cam, phát ban da, ngứa, sưng mặt, sốc phản vệ nhưng ít gặp. Dạng thuốc hít dùng kéo dài kèm theo cor-ti-coid uống cũng có thể bị ngộ độc toàn thân, lúc đầu cường vỏ thượng thận, sau đó ngừng thuốc đột ngột sẽ suy thượng thận cấp. Phải thận trọng khi phối hợp với cor-ti-coid uống (chỉ phối hợp với cor-ti-coid uống liều vừa đủ, đợt ngắn).