Xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa thường được thực hiện để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Dựa vào những tổn thương ngoài da, những triệu chứng bệnh nhân gặp phải và tiền sử bệnh lý mà bác sỹ sẽ chỉ định hướng điều trị thích hợp, tránh những biến chứng không mong muốn. Vậy có những cách xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa nào thường được sử dụng? Hãy cùng tìm kiếm câu trả lời qua bài viết dưới đây cùng chúng tôi.
Tại sao cần xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa?
Viêm da cơ địa hay còn gọi là chàm thể tạng, là một dạng bệnh lý mãn tính mang tính chất dai dẳng, kéo dài và thường rất khó chữa trị. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng một số ít cũng có thể xảy ra trên người lớn. Biểu hiện lâm sàng của viêm da cơ địa đó là vùng da bị tổn thương sẽ nổi ban đỏ, da khô, bong tróc thành từng mảng và gây cho người bệnh những ngứa ngáy khó chịu. Các vùng thường xuất hiện bệnh đó là vùng mặt, cổ, ngực, cánh tay, gáy, phần gối, chân, một số trường hợp nặng bệnh có thể lan ra toàn thân.
Viêm da cơ địa phát triển qua 3 giai đoạn bao gồm: giai đoạn cấp tính, bán tính và mãn tính. Các triệu chứng cơ năng và hình thái tổn thương của từng giai đoạn sẽ có những đặc trưng riêng biệt. Người bệnh cần chú ý quan sát những thay đổi bất thường trên cơ thể để đến bác sỹ thăm khám kịp thời, tránh trường hợp để lâu bệnh tình sẽ càng khó chữa và gặp nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa giúp bác sỹ xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, từ đó có những phương án điều trị thích hợp.
Có những cách nào để xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây nên bệnh viêm da cơ địa. Vì vậy, tùy theo từng trường hợp cụ thể của các bệnh nhân sẽ được chỉ định một số xét nghiệm viêm da cơ địa như sau:
Chẩn đoán lâm sàng theo giai đoạn bệnh
Như đã đề cập ở phần trước, viêm da cơ địa phát triển qua 3 giai đoạn khác nhau. vì vậy, các bác sỹ sẽ tiến hành quan sát biểu hiện lâm sàng của người bệnh để xác định bệnh lý cụ thể.
Giai đoạn cấp tính: Đây là giai đoạn khởi phát, người bệnh sẽ thấy trên cơ thể có những vùng da nổi ban đỏ và vô cùng ngứa ngáy, khó chịu bao gồm:
- Vùng da tổn thương xuất hiện những vết ban màu đỏ hoặc màu hồng nhạt
- Sau đó trên bề mặt vết ban xuất hiện những đám sẩn, mụn nước nhỏ và không có vảy da
- Da bắt đầu tiết dịch, gây tình trạng phù nề da sau đó khô lại và đóng thành các vảy màu trắng
- Người bệnh thường đưa tay gãi theo phản xạ tự nhiên khiến cho các vết thương lở loét hoặc nhiễm trùng gây nên tình trạng viêm da cơ địa bội nhiễm rất nguy hiểm
- Những vùng da tổn thương thường xuất hiện ở cằm, má, cổ và trán sau đó lây ra chân, tay và toàn thân
Giai đoạn bán cấp: Ở giai đoạn này các triệu chứng ban đầu sẽ thuyên giảm dần, da không tiết dịch và phù nề giảm đi. Điều này khiến người bệnh chủ quan, lơ là nghĩ rằng đã hết bệnh.
Giai đoạn mãn tính: Tại giai đoạn này, những triệu chứng lại bắt đầu biểu hiện ra bên ngoài bằng những cơn ngứa ngáy từ âm ỉ đến dữ dội và thường ngứa nhiều vào ban đêm.
- Vùng da tổn thương dày sừng, khô và nứt nẻ gây cảm giác đau đớn
- Tổn thương da bị thâm nhiễm do người bệnh gãi nhiều
- Bệnh nhân có thể nhận thấy rõ vùng da bị viêm nhiễm so với vùng da thường
- Khi bệnh nhân ở giai đoạn mãn tính nếu không chữa trị kịp thời có thể gặp phải một số biến chứng nguy hiểm như hen suyễn, các bệnh liên quan đến thận, viêm mũi dị ứng, dày sừng nang lông…
Xét nghiệm cận lâm sàng
Sau khi thăm khám những tổn thương trên da của bệnh nhân, bác sỹ sẽ yêu cầu các bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán viêm da cơ địa. Các xét nghiệm này sẽ giúp bác sỹ chẩn đoán chính xác hơn tình trạng viêm da cơ địa của người bệnh.
- Xét nghiệm định lượng IgE: Theo kết quả thống kê có đến hơn 80% những trường hợp mắc viêm da cơ địa có nồng độ IgE (kháng thể dị ứng) cao hơn so với những người khỏe mạnh bình thường. Để tiến hành xét nghiệm định lượng IgE, bệnh nhân sẽ được các bác sỹ lấy máu để tiến hành kiểm tra. Tuy nhiên có đến 20% trường hợp mắc bệnh viêm da cơ địa có nồng độ IgE hoàn toàn bình thường. Chính vì vậy, các bác sỹ sẽ tiếp tục thực hiện những xét nghiệm viêm da cơ địa khác để đưa ra một kết quả chính xác nhất.
- Test áp bì: Đây là một dạng xét nghiệm dị ứng được thực hiện và lấy kết quả bằng một tấm dán. Các bác sỹ sẽ chỉ định xét nghiệm này cho những trường hợp bệnh nhân bị hen suyễn và viêm da cơ địa. Test áp bì cho phép bác sỹ kiểm tra và xác định chính xác các nguyên nhân khiến bệnh bùng phát.
- Xét nghiệm bạch cầu ái toan: Trong giai đoạn viêm da cơ địa ở cấp tính, lượng bạch cầu ái toan trong cơ thể có xu hướng tăng lên. Chính vì vậy, các bác sỹ sẽ tiến hành xét nghiệm máu nhằm đo lượng bạch cầu ái toan trong cơ thể để có thêm dữ liệu cần thiết cho quá trình chẩn đoán.
- Xét nghiệm dị nguyên huyết thanh: Với những cơ thể khỏe mạnh, hệ miễn dịch sẽ hoạt động bình thường và tạo ra IgE đặc hiệu nhằm đối khác lại với các tác nhân khi tiếp xúc với dị nguyên. Do đó khi tiến hành xét nghiệm máu để kiểm tra chính xác sự có mặt của các IgE đặc hiệu từ đó chẩn đoán bệnh chính xác hơn.
Chẩn đoán xác định
Qua quá trình điều trị, các bác sỹ xác định viêm da cơ địa có 4 tiêu chuẩn chính và một vài tiêu chuẩn phụ. Đối với những bệnh nhân được bác sỹ chẩn đoán mắc viêm da cơ địa sẽ có ít nhất 3 tiêu chuẩn chính và 3 tiêu chuẩn phụ.
4 tiêu chuẩn chính bao gồm:
Ngứa ngáy: Ngứa được xem là biểu hiện điển hình của những bệnh nhân viêm da cơ địa. Những cơn ngứa có thể xuất hiện từ âm ỉ cho đến dữ dội không theo chu kỳ. Tần suất của những cơn ngứa sẽ tăng dần vào ban đêm, khi có ma sát và khi nhiệt độ cơ thể tăng cao.
Tổn thương kéo dài và thường xuyên tái phát: Những tổn thương da do viêm da cơ địa gây nên thường dai dẳng, tái đi tái lại từ vài tuần cho đến vài tháng hoặc thậm chí là vài năm.
Vị trí, kích thước và hình thái những tổn thương rất điển hình: Tổn thương ở trẻ sơ sinh do viêm da cơ địa gây nên thường xuất hiện ở vùng mặt, tay, chân và không có ranh giới rõ ràng. Đối với trẻ em trên 12 tuổi và người lớn sẽ có những biểu hiện như da khô ráp, nứt nẻ và có các dấu hiệu lichen hóa.
Tiền sử gia đình và tiền sử cá nhân liên quan đến bệnh: Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến viêm da cơ địa đó là do yếu tố di truyền. Những người có tiền sử cá nhân hoặc tiền sử gia đình đã từng mắc các bệnh cơ địa như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa.
Các tiêu chuẩn phụ có thể kể đến đó là:
- Da khô
- Viêm môi
- Mặt thường đỏ và tái
- Dị ứng thức ăn
- Viêm kết mạc mắt
- Đục thủy tinh thể
- Nồng độ IgE tăng
- Cơn ngứa nghiêm trọng hơn khi ra mồ hôi
- Tổn thương da xuất hiện ở tay
- Da dễ bị nhiễm trùng và các triệu chứng thường hay tái phát
- Chứng vẽ nổi
- Giác mạc có hình chóp
- Xuất hiện vảy phấn trắng
- Chàm núm vú
- Mắt xuất hiện quầng thâm
- Nếp dưới mắt
- Tổn thương da xuất hiện tương tự như chứng dày sừng nang lông
- Phản ứng da tức thì tuýp 1 dương tính (+)
- Tuổi phát bệnh sớm (từ 2 tuần tuổi đến 2 tuổi)
Quá trình chẩn đoán các bệnh lý dựa trên tiêu chuẩn chính và tiêu chuẩn phụ thường mất nhiều thời gian hơn so với phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng. Chính vì vậy, phương pháp này hiện nay rất khi được áp dụng.
Chẩn đoán thông qua biến chứng bệnh
Viêm da cơ địa không gây nguy hiểm đến tính mạng và cũng không nằm trong danh sách những bệnh da liễu nghiêm trọng. Tuy nhiên do tính chất dai dẳng và thường tái đi tái lại nên bệnh dễ có khả năng phát triển theo chiều hướng xấu và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu người bệnh không chữa trị kịp thời. Các bác sỹ chuyên khoa có thể xem xét và chẩn đoán viêm da cơ địa thông qua những biến chứng người bệnh có thể gặp phải bao gồm:
- Đỏ da toàn thân: Một số trường hợp viêm da cơ địa dạng nặng có thể khiến người bệnh bị lây lan ra toàn thân, biến chứng này thường gặp ở trẻ nhỏ và những người có cơ địa cực kỳ nhạy cảm.
- Gây chậm lớn ở trẻ: Viêm da cơ địa ở trẻ em có mối liên hệ mật thiết với cơ địa dễ bị dị ứng. Vì vậy, ngoài những tổn thương do bệnh lý mang lại các bé có thể mắc một số bệnh lý về sức khỏe khác như viêm kết mạc dị ứng, viêm da dị ứng và hen suyễn. Điều này khiến cho các bé bị mắc viêm da cơ địa thường có sức khỏe yếu, khó hấp thu và chậm lớn hơn so với trẻ bình thường khác.
- Bệnh về mắt: Tổn thương do viêm da cơ địa ở vùng mắt có thể gây ra nhiều biến chứng như viêm kết mạc dị ứng, đục thủy tinh thể vô cùng nghiêm trọng.
- Nguy cơ nhiễm khuẩn cao: Viêm da cơ địa thường xuyên tái phát mang theo những cơn ngứa ngáy khó chịu, điều này khiến cho bệnh nhân thường gãi nhiều là nguyên nhân khiến cho vi khuẩn có hại từ môi trường bên ngoài xâm nhập vào vết xước gây nên tình trạng bội nhiễm.
Hy vọng các kiến thức trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các phương pháp xét nghiệm chẩn đoán viêm da cơ địa phổ biến hiện nay. Tuy nhiên trong quá trình điều trị, căn cứ vào cơ địa và tình trạng của mỗi bệnh nhân, các bác sỹ chuyên khoa sẽ có những phác đồ riêng để việc chữa trị có hiệu quả. Chúc các bạn có một cuộc sống luôn vui khỏe và hạnh phúc!